1990’ların başında, “mülteci tartışmaları” iyice alevlenmişti ki 29 Mayıs 1993’te dört neonazi, Genç ailesinin evini kundaklayarak bir katliam gerçekleştirdi. Çıkan yangında dördü çocuk yaşta altı kişi alevler arasında can verirken bazıları ağır olmak üzere yaralananlar da oldu. Savaş sonrası Solingen tarihinin en kötü ve üzücü olayı olan “Solingen katliamı”, bugün de şehrin toplumsal yaşamını şekillendirmeye devam eder.
Saldırıdan kısa bir süre sonra Jugendhilfe-Werkstatt, meslek okulu Mildred-Scheel-Berufskolleg’de “Solingen Anıtı”nı açmıştır. Böylece beş kurbanın anısı yaşatılmaktadır: Saime, Hülya ve Hatice Genç, Gürsün İnce ve Gülistan Öztürk. Ama anıt aynı zamanda toleransı ve birbirini kabulü, tanımayı temsil eder, ırkçılığa karşı bir uyarı niteliğindedir.
O zamanlar, katliamdan bu kadar kısa bir süre sonra şehrin göbeğine böyle bir anıt dikilmesine pek de sıcak bakılmamış, bu fikir Solingen belediye meclisinde ve şehir yönetiminde destek bulmamıştı. Günlük hayatın bir an önce eski akışına dönmesi bekleniyor, muhtemelen şehrin itibarı zedelenecek korkusuyla bu kundaklama olayının üzerinde çok fazla durulması istenmiyordu. O yüzden de anıta yer bulmak bile zor olmuştu.
O dönemde Mildred-Scheel-Berufskolleg rektörü olan Frank Plümacher’in desteğiyle anıtı Beethovenstraße’de bulunan okula dikmek mümkün oldu. Bu meslek okulu, Jugendhilfe-Werkstatt ile yıllardır işbirliği hâlinde çalışmaktadır.
Ancak anıt, tam bir sivil toplum katılımı gösteren Solingen yurttaşlarının büyük desteğiyle dikildi. 29 Mayıs 1994’te, kundaklama saldırısının birinci yıldönümünde yine Solingen halkının büyük manevi desteğiyle açılışı yapıldı. Untere Wernerstraße’de Genç ailesinin kundaklanan evinin bulunduğu yerden Mildred-Scheel-Berufskolleg’deki anıtta kurbanların adlarının yazılı olduğu beş halkaya kadar 10 bin kişilik bir insan zinciri oluştu.
Bunu izleyen yıllarda anıt, Solingen’in bellek kültüründe önemli bir unsur hâline geldi. Nitekim günümüzde hem belediye meclisi, hem şehir yönetimi, hem de yurttaşlar tarafından desteklenmekte ve Solingen şehri sınırlarının ötesinde de “Solingen Anıtı” olarak tanınmaktadır.
Solingen Anıtı, herkesin katkıda bulunabileceği, yaşayan anıtların az sayıdaki örneklerinden biridir. Hiçbir şekilde “tamamlanmış” değildir ve bugün de isteyen herkes kendi halkasını ekleyerek desteğini ifade edebilir. Bu halkalara Jugendhilfe-Werkstatt’ta kendi adını yazdırma imkânı vardır. Anıt, her yıl 150 ila 200 yeni halkanın eklenmesiyle büyümeye devam etmektedir. Her yıl 29 Mayıs tarihinde Bündnis für Toleranz und Zivilcourage (Tolerans ve Yurttaş Cesareti Birliği) tarafından anma töreni düzenlenir.
Solingen Anıtı, tasarım konsepti ile güncel olaylarla da bağ kurabilmektedir. Anıt tasarlanırken ilk başta ifade edilen amaç ve dilek, kırılmış gamalı haç figürünün boydan boya halkalarla kaplanmasıydı, yani bir gün artık ırkçılık diye bir şeyin kalmamış olacağı umudu söz konusuydu. Günümüzü düşünecek olursak bu ne yazık ki öngörülebilir bir gelecekte gerçekleşmesi mümkün olmayan bir yanılsama.
Son yıllarda ülkemizde ırkçılığın yükselişe geçmesi nedeniyle 2018 başında Jugendhilfe-Werkstatt, kırılan gamalı haçın bir uyarı işareti olarak net bir şekilde görünür kalmasına karar verdi. Bu nedenle artık halkalar sadece anıtın alt kısmına takılmaktadır ve üst kısım boş bırakılmıştır.
Siz de üstünde adınız yazılı bir halka yaptırmak isterseniz Jugendhilfe-Werkstatt örgütünden randevu almanız gerekir.
Katliamın 30. yıldönümü vesilesiyle ve Genç ailesinin isteği üzerine anıtın yanına, üstünde kurbanların adları ve yüzleri bulunan, değişik dillerde yazıtlar yerleştirilecektir. Bu yazıtlarla kurbanlara kendi hikâyeleri iade edilecek, kopartıldıkları yaşamları anlatılacak. Bir de 2022’de ölen Mevlüde Genç anısına plaket var. Mevlüde Genç, kızlarını ve torunlarını kaybettiği bu korkunç saldırının ardından barış ve dostluk çağrısı yapmış, nefrete şans tanınmamasını istemişti.
Mart 2023’te anıt, korunması ve kullanılmasında hem bilimsel açıdan hem de şehrin tarihi bağlamında kamu yararı olduğu için Solingen şehri anıtlar listesine alındı.
